ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ - 23/8/2010

Η διαχείριση των νερών

Βιώνουμε την απόλυτη αναρχία. Την απόλυτη σπατάλη. Και το απόλυτο έλλειμμα σχεδιασμού. Ο κάθε «αρμόδιος» φορέας κάνει ό,τι γουστάρει. Όποτε γουστάρει. Και όπως γουστάρει. Κάποιοι, δε, αρνούνται ακόμη και να πληρώσουν, «εφευρίσκοντας» διάφορες αστείες δικαιολογίες. 

Για το μείζον πρόβλημα με τα νερά στον Νομό Χανίων ο παραπάνω πρόλογος. Πρόβλημα που φέτος έκανε την εμφάνισή του εντονότερα από ποτέ άλλοτε τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ουκ ολίγα σοβαρότατα προβλήματα σε νοικοκυριά, τουριστικές μονάδες και καλλιέργειες. 

Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι ο Νομός Χανίων διαθέτει άφθονα νερά. Άφθονα. Μέχρι και... εξαγωγή θα μπορούσαμε να κάνουμε. Να το πουλάμε, δηλαδή, σε άλλες περιοχές! Κι όμως, διψάμε! Είναι να γελάς, αν όχι να κλαις...

Ειδικός σε θέματα διαχείρισης νερού δεν είμαι. Επομένως, αρκούμαι στο να υπενθυμίσω ορισμένες από τις καίριες επισημάνσεις που έχουν γίνει μόνο τη φετινή χρονιά για το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων στον Νομό Χανίων. Επισημάνσεις με βάση τις οποίες βγαίνουν αβίαστα εξαιρετικά χρήσιμα συμπεράσματα. Για την κακομοιριά μας, την ανευθυνότητά μας, την ανεπάρκειά μας. Διότι, τελικά, περί αυτού πρόκειται...

Φεβρουάριος 2010. Το Τμήμα Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΔΚ/ΤΕΕ) διοργανώνει αναπτυξιακή διημερίδα στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, στο παλιό λιμάνι των Χανίων. Ένας εκ των εισηγητών, ο μελετητής Παύλος Παυλάκης, επισημαίνει ότι «η αξιοποίηση των υπαρχόντων υδατικών πόρων και η αναζήτηση και εξασφάλιση νέων, για κάλυψη των πρόσθετων υδατικών αναγκών, θεωρείται σήμερα ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του Νομού, όπως και της υπόλοιπης Κρήτης».

Αναφερόμενος στους λόγους για τους οποίους δημιουργείται το πρόβλημα έλλειψης διαθέσιμων υδατικών πόρων, αν και, όπως αναφέρει, «το υδατικό δυναμικό του Νομού είναι υπερεπαρκές», ο μελετητής σημειώνει τότε ότι «η έλλειψη οφείλεται στην άνιση κατανομή διαθέσιμων υδατικών πόρων στον χώρο και στον χρόνο (βροχοπτώσεις μόνο τη χειμερινή - εαρινή περίοδο), καθώς και στην άνιση κατανομή της ζήτησης στον χρόνο (σημαντικά αυξημένη κατά τη θερινή περίοδο). Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος των υπόγειων νερών, που προέρχονται από τα ανθρακικά πετρώματα των Λευκών Ορέων, είναι υφάλμυρα, κυρίως λόγω διείσδυσης της θάλασσας (Αλμυρός Γεωργιούπολης, νότιες ακτές). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 10% του μέσου ετήσιου όγκου των επιφανειακών και υπόγειων νερών του Νομού να είναι σήμερα εκμεταλλεύσιμο, με τα υπάρχοντα έργα. Το υπόλοιπο ποσοστό (90%) ρέει ανεκμετάλλευτο, επιφανειακά ή υπόγεια, προς τη θάλασσα», τονίζει ο κ. Παυλάκης.

Ιούλιος 2010. Το πρόβλημα της διαχείρισης των υδάτων συζητείται σε σύσκεψη στα γραφεία του ΟΑΔΥΚ, στην Αγιά, παρουσία του γενικού γραμματέα της Περιφέρειας Κρήτης και προέδρου του Οργανισμού Θανάση Καρούντζου.

Ο πρόεδρος της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης - Αποχέτευσης Ρεθύμνου (ΔΕΥΑΡ), Κώστας Λαμπρινός υπογραμμίζει ότι «νερά υπάρχουν, σωστή διαχείριση δεν γίνεται» και προσθέτει ότι το 70% των νερών από τις πηγές της Αργυρούπολης «καταλήγει στη θάλασσα. Τουλάχιστον 7.000 κυβικά»!

Ιούλιος 2010. Η Πολιτική Κίνηση Χανίων των Οικολόγων Πρασίνων σε ανακοίνωσή της επιρρίπτει ευθύνες για το πρόβλημα με τα νερά στους «αρμόδιους» φορείς και κυρίως στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων και στον Δήμο Χανίων. Μεταξύ άλλων, επισημαίνει: «Υπουργεία, Περιφέρεια, Νομαρχίες και οι 45 (!!!) φορείς διαχείρισης υδάτων του νησιού έχουν γράψει "στα παλιά τους τα παπούτσια" τις κατευθύνσεις της -πολύ σημαντικής- Οδηγίας 2000/60 της Ε.Ε. και των ντόπιων επιστημονικών φορέων, που υποδεικνύουν πως πρέπει να γίνεται η σωστή διαχείριση των νερών (παρακολούθηση και διαχείριση κατά υδρολογική λεκάνη και άλλα πολλά). Ειδικά στα Χανιά, τεράστιες είναι οι πολιτικές ευθύνες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και του Δήμου Χανίων, που θα μπορούσαν να έχουν "βάλει σε μια τάξη" τους διάφορους ανευθυνοϋπεύθυνους φορείς άρδευσης και ύδρευσης των Χανίων και να τους υποχρεώσουν να συνεργαστούν. Στην πράξη δεν καταφέρνουν ούτε να κανονίσουν τον ρυθμό απόληψης νερού από τη λίμνη της Αγιάς, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα. Τώρα βλέπουν τη λειψυδρία και ψελίζουν διάφορα για "σχέδια έκτακτης ανάγκης". Ένα χρόνο τώρα που είναι το πρόβλημα φανερό τι έκαναν;»

Ιούλιος 2010. Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΟΑΔΥΚ Μάρκος Πατρελάκης παραδέχεται: «Έπρεπε να υπάρχει σχέδιο, αλλά δυστυχώς εκ των ενόντων αντιμετωπιζόταν το πρόβλημα μέχρι σήμερα. Την ύπαρξη σχεδίου για περιόδους κρίσεων προβλέπει με σαφήνεια η Οδηγία 60/2000 για τη διαχείριση των νερών. Κάνουμε προσπάθειες για να συνταχθεί αυτό το σχέδιο».

Αύγουστος 2010. Ο πρόεδρος του Τμήματος Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Αντώνης Πιταριδάκης, μιλώντας στα «Χ.Ν.», επισημαίνει ότι στον Νομό Χανίων υπάρχει νερό εν αφθονία, ωστόσο για να μην παρατηρούνται φαινόμενα έλλειψης, όπως συμβαίνει τη φετινή χρονιά, θα πρέπει να προχωρήσουν, χωρίς περαιτέρω χρονοτριβές, συγκεκριμένα έργα και πρωτοβουλίες, στο πλαίσιο ενός μεσομακροπρόθεσμου σχεδιασμού, που θα απαντά στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες και θα δίνει ικανοποιητικές λύσεις σε θέματα ύδρευσης αλλά και άρδευσης. 

Αύγουστος 2010. Ο δήμαρχος Βουκολιών Νίκος Μπομπολάκης, με έγγραφό του προς τον πρόεδρο του ΤΔΚ/ΤΕΕ Αντώνη Πιταριδάκη τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι «... εκατομμύρια κυβικά νερό καταλήγουν στη θάλασσα, και ιδίως φέτος. Με τις συσκέψεις οι οποίες συγκαλούνται από τους αρμόδιους φορείς Περιφέρειας - Δήμων - ΤΟΕΒ - ΟΑΔΥΚ - Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων και ακούγοντας τις εκατέρωθεν αντεγκλήσεις που εξαπολύονται από τους παραπάνω αρμόδιους, φαίνεται ότι ο Νομός μας από το 2000, όπως φαίνεται από την επισυναπτόμενη αλληλογραφία, δεν μπορεί να συντονιστεί και να δώσει λύση στο τόσο σοβαρό θέμα υδροδότησης και άρδευσης των περιοχών του Νομού».

Και ο κ. Μπομπολάκης προσθέτει, απευθυνόμενος στον κ. Πιταριδάκη: «Κρίνω ότι οι παραπάνω συσκέψεις γίνονται στην αιχμή του προβλήματος, περισσότερο για λόγους εντυπωσιασμού και επίλυσης επειγόντων προβλημάτων και σας ερωτώ: κύριε πρόεδρε, υπάρχει η βούληση από το Τεχνικό Επιμελητήριο ως σύμβουλος του κράτους να θέσει προ των ευθυνών τους τόσο τα αρμόδια Υπουργεία, όσο και την Περιφέρεια, τη Νομαρχία, τους ΤΟΕΒ, τους Δήμους και τον ΟΑΔΥΚ, για να μπορέσει ο Νομός μας να λύσει αυτό το οξυμένο πρόβλημα που τον  ταλανίζει εδώ και χρόνια;»

Αύγουστος 2010. Ο δήμαρχος Χανίων και πρόεδρος της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) Νομού Χανίων Κυριάκος Βιρβιδάκης καταπιάνεται (!) με το θέμα της διαχείρισης των υδάτων. 

Σε γραπτή του δήλωση ο κ. Βιρβιδάκης αφήνει αιχμές κατά της Περιφέρειας Κρήτης για τη μη ύπαρξη σχεδίου προστασίας και διαχείρισης των νερών. Μεταξύ άλλων, ρωτά: «Πότε λοιπόν συνεδρίασε το Περιφερειακό Συμβούλιο Υδάτων Κρήτης, αν βεβαίως έχει συσταθεί; Πότε τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο διαχείρισης της περιοχής μας και από ποιον; Εάν βεβαίως υπάρχει σχέδιο. Υπάρχουν ή όχι δύο έγγραφα της ΔΕΥΑΧ, το πρώτο προς τη Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης (αριθμ. πρωτ. 1180/18-4-2008) και το δεύτερο προς τον τότε γενικό γραμματέα της Περιφέρειας (αριθμ. πρωτ. 1259/23-4-2008) με αίτημα την εκπόνηση διαχειριστικής μελέτης των υδατικών πόρων των λεκανών απορροής Κερίτη, Θερίσου και Κοιλιάρη και ποια είναι η τύχη τους; Και τέλος, ποιος και με ποια αρμοδιότητα διαχειρίζεται τα νερά της περιοχής μας και με βάση ποια διάταξη νόμου;»

Σωστά τα ερωτήματα, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον. Με μερικά... χρόνια καθυστέρηση, όμως. Διότι αν ο κ. Βιρβιδάκης ρωτά δημόσια «ποιος και με ποια αρμοδιότητα διαχειρίζεται τα νερά της περιοχής μας και με βάση ποια διάταξη νόμου;», μετά από... επτάμισι χρόνια στο δημαρχιακό αξίωμα, τότε... χαιρετίσματα στην εξουσία!

Υ.Γ.: Και κάτι ακόμη: πέραν από τις καταγγελίες και τα δικαιολογημένα παράπονα όλων εμάς, των καταναλωτών, για το έλλειμμα νερού τη φετινή χρονιά, σε ύδρευση και άρδευση, οφείλουμε, νομίζω, όλοι μας να αναλογιστούμε και το δικό μας -σαφώς πολύ μικρότερο, αλλά υπαρκτό- μερίδιο ευθύνης. 

Γιατί:

• Εμείς -ή τουλάχιστον πολλοί από εμάς- είμαστε που ποτίζουμε μεσημεριάτικα, στην ντάλα του ήλιου!

• Εμείς -ή τουλάχιστον πολλοί από εμάς- είμαστε που αφήνουμε ανοιχτές τις βάνες για να ποτιστούν τα χωράφια μας και τις κλείνουμε... όποτε το θυμηθούμε ή όποτε μας βολεύει!

• Εμείς -ή τουλάχιστον πολλοί από εμάς- είμαστε που ξοδεύουμε αλόγιστα το νερό σε μια σειρά από οικιακές δραστηριότητες.

• Εμείς -ή τουλάχιστον πολλοί από εμάς- είμαστε που κρατάμε συνεχώς ένα λάστιχο στο χέρι και είτε πλένουμε, κάθε τρεις και λίγο, το αυτοκίνητό μας, είτε ξεπλένουμε τα μπαλκόνια και τις βεράντες, είτε καταβρέχουμε τους δρόμους (!) (την άσφαλτο) είτε, είτε, είτε...

Επομένως, οφείλουμε κι εμείς, ως πολίτες να αναλάβουμε, επιτέλους, το βάρος της ευθύνης που μας αναλογεί, συμπεριφερόμενοι υπεύθυνα. Και όχι να κατηγορούμε συνέχεια μόνο τους άλλους... Αυτή, άλλωστε, είναι η εύκολη λύση.