ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΜΕ ΤΑ ΕΡΓΑ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΟΧΥΡΩΣΕΩΝ
Αλλάζει όψη η παλιά πόλη

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ

Θεαματικές θα είναι οι αλλαγές στην παλιά πόλη των Χανίων με την ολοκλήρωση των έργων ανάδειξης των οχυρώσεων, βυζαντινών και ενετικών. Το έργο, που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια, συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς -δεδομένων πάντα των αντικειμενικών δυσκολιών (απαλλοτριώσεις κ.λπ.), που οδηγούν αναπόφευκτα, κάποιες φορές, σε καθυστερήσεις- και αναμένεται να προχωρήσει ακόμη περισσότερο με τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων παρεμβάσεων, κυρίως από το ΕΣΠΑ.
Αισιόδοξος για την πορεία των έργων δηλώνει, μιλώντας στα «Χ.Ν.», ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλης Ανδριανάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στις ενέργειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για την υλοποίηση του συγκεκριμένου, μεγάλης κλίμακας, έργου.
«Το 2003, με παρέμβαση του τότε υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών Νίκου Χριστοδουλάκη, το έργο των βενετσιάνικων και των βυζαντινών οχυρώσεων των Χανίων εντάχθηκε στα μεγάλα έργα του Υπουργείου, δηλαδή στο Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων Αρχαιολογικών Έργων και ιδρύθηκε μια ειδική Υπηρεσία (Γραφείο Τειχών) για τον σκοπό αυτό. Αυτό νομίζω ότι είναι το μεγαλύτερο κέρδος για τα Χανιά και πιστεύω ότι μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε με διεύρυνση του αντικειμένου».
Ως γνωστόν, το Γραφείο Τειχών λειτουργεί με την ευθύνη μιας Επιστημονικής Επιτροπής, της οποίας πρόεδρος είναι ο κ. Ανδριανάκης και μέλη «κορυφαίοι επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, που γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τα θέματα που έχουν να κάνουν με τις οχυρώσεις και ειδικότερα τις οχυρώσεις σαν αυτές των Χανίων».
Ο κ. Ανδριανάκης σημείωσε, αναφερόμενος στην πορεία των εργασιών, ότι «το 2003 είχαμε μια κατ' αρχήν χρηματοδότηση από το Υπουργείο Οικονομίας. Είχαν προηγηθεί διάφορες ενέργειες τεράστιας απαλλοτρίωσης στη Δυτική Τάφρο, ώστε το έργο να μπορεί να εκτελεστεί. Το 2006 εντάχθηκε ένα μέρος του έργου -στη βορειοδυτική πλευρά των οχυρώσεων- στο Γ' ΚΠΣ, με προϋπολογισμό 1 εκατ. 200 χιλιάδων ευρώ, και με τη συνεργασία του Δήμου Χανίων, ο οποίος εξασφάλισε τις αναγκαίες πιστώσεις, κατεδαφίστηκε το "Ξενία"», υπογράμμισε ο κ. Ανδριανάκης, προσθέτοντας ότι «όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανάδειξη της οδού Πειραιώς, έργο που θα ξεκινήσει το επόμενο διάστημα, δίνει ένα καλό δείγμα για το πώς μπορεί να είναι ο χώρος των οχυρώσεων των Χανίων μετά την ανάδειξή τους».
Πλέον, όπως ανέφερε ο ίδιος, «έχουμε ολοκληρώσει την πρώτη φάση του Γ' ΚΠΣ και έχουμε προχωρήσει αρκετές μελέτες, όχι μόνο στη δυτική πλευρά των οχυρώσεων, αλλά και στην ανατολική και στη νότια ακόμη, καθώς και στον λιμενοβραχίονα και κάνουμε γενναίες παρεμβάσεις σε πολλά σημεία. Μία από αυτές είναι η κατάργηση του τμήματος της οδού Μελετίου Πηγά (που οδηγεί στον προμαχώνα του Αγίου Δημητρίου) και η αντικατάστασή του με γέφυρα, ώστε να αποκατασταθεί το δυτικό μέτωπο των οχυρώσεων».
Ο κ. Ανδριανάκης σημείωσε ότι «ένα άλλο έργο, που το προετοιμάζουμε για το ΕΣΠΑ, αφορά την ανατολική πλευρά (οδός Κύπρου, Ελευθερίου Βενιζέλου), όπου έχουμε κάνει μία πρώτη εργασία, αλλά η συνολική της ανάδειξη συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία του υπόγειου χώρου στάθμευσης κάτω από το εθνικό στάδιο Χανίων, που οφείλω να πω ότι καθυστερεί υπερβολικά. Με ευχαρίστηση βλέπω ότι ξεκίνησαν πάλι οι ανασκαφές, αλλά αυτά πρέπει να ολοκληρωθούν για να μπορούμε να μιλάμε για την πλήρη ανάδειξη αυτής της πλευράς. Γιατί με το που θα γίνει το πάρκινγκ του σταδίου θα καταργηθούν οι θέσεις στάθμευσης που είναι πάνω στις οχυρώσεις, καθώς και το πάρκινγκ της ανατολικής τάφρου, θα μπορέσουμε να σκάψουμε όλη την τάφρο και ν' αναδειχθεί ένα μεγάλο τμήμα των οχυρώσεων. Ταυτόχρονα, πρέπει να φύγει, τουλάχιστον στη μορφή που είναι σήμερα, το θέατρο και να πάρει μια άλλη μορφή και η ανατολική πλευρά των », υπογράμμισε ο κ. Ανδριανάκης.
Ο προϊστάμενος της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων επισήμανε, ακόμη, ότι «μέσα στην πόλη έχουμε το βυζαντινό τείχος, το οποίο είναι πολύ σημαντικότερο από το βενετσιάνικο, γιατί είναι χτισμένο σε μια πολύ πρώιμη εποχή, έχει κομμάτια παλιότερα από την Κυδωνία της Ελληνιστικής εποχής και επίσης είναι χτισμένο από τα γκρεμισμένα κτήρια της Αρχαίας Κυδωνίας και βεβαίως επισκευασμένο στη συνέχεια από τους Ενετούς. Εκεί, είμαι σε θέση να ξέρω ότι προχωρούν αυτόν τον καιρό οι απαλλοτριώσεις (πρόκειται για μικρές ιδιοκτησίες), οι οποίες όταν θα ολοκληρωθούν -πιστεύω ότι είμαστε κοντά και πρέπει να προχωρήσουν γιατί είμαστε στην έναρξη του ΕΣΠΑ- θα αναδειχθεί ένα πάρα πολύ σημαντικό μνημείο σε πολύ μεγάλη έκταση, το οποίο είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα βυζαντινά φρούρια στη χώρα μας».
Κλείνοντας την αναφορά στο θέμα των οχυρώσεων, ο κ. Ανδριανάκης υπογράμμισε ότι «μέχρι τώρα οι πληροφορίες μας είναι ότι έχουμε στη διάθεσή μας 5 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ. Βέβαια, η χρηματοδότηση αυτή θα πρέπει να οριστικοποιηθεί, γιατί μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχουν καν γίνει προκηρύξεις, κ.λπ. Πιστεύω, λοιπόν, ότι με το ποσό αυτό οι οχυρώσεις των Χανίων θα φτάσουν σ' ένα πάρα πολύ καλό επίπεδο ανάδειξης και αντιλαμβάνεται κανείς πόσο σημαντικό είναι αυτό για την ιστορία της πόλης και τον μνημειακό της χαρακτήρα, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στο κέντρο της πόλης, αλλά και για τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Είναι ένα έργο μεγάλης κλίμακας που αξίζει να προχωρήσει».
Καταλήγοντας, ο κ. Ανδριανάκης αναφέρθηκε στη συνεργασία της Εφορείας με τον Δήμο Χανίων για μία σειρά από θέματα που αφορούν έργα πολιτισμού, λέγοντας πως είναι θετικό ότι «υπάρχει από την πλευρά του Δήμου μια ομόφωνη απόφαση για την προώθηση της υποψηφιότητας της παλιάς πόλης στα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει ότι θα πρέπει να γίνουν πάρα πολλές ενέργειες προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης της παλιάς πόλης, της αποκατάστασης των μνημείων, της διόρθωσης καταστάσεων που αφορούν διάφορα καταστήματα στην παλιά πόλη και βέβαια πάρα πολλά άλλα θέματα. Αυτά, βέβαια, είναι θέματα του Δήμου, τα οποία θα πρέπει πιστεύω πάντα να τα κυνηγά και να τα λύνει με ομόφωνες αποφάσεις», σημείωσε.
Ερωτηθείς, τέλος, τι θα πρέπει να πράξει ο Δήμος σε περίπτωση μη ομοφωνίας, ο κ. Ανδριανάκης είπε: «να συνεχίζει τις ενέργειες που προβλέπει ο νόμος και να κάνει το σωστό προς την κατεύθυνση αναβάθμισης της παλιάς πόλης, ανεξάρτητα ποιος είναι δήμαρχος και ποια είναι η Δημοτική Αρχή».

Νεώρια

Αιχμηρός εμφανίστηκε ο κ. Ανδριανάκης αναφερόμενος στο θέμα της ανάδειξης, αλλά και της χρήσης των Νεωρίων, που παραμένουν κλειστά, μετά τις ζημιές από τον τελευταίο ισχυρό σεισμό, τον Ιανουάριο του 2007.
«Ένα μνημείο μεγάλης κλίμακας, για το οποίο όλα αυτά τα χρόνια έχουν γίνει διάφορες παρανοήσεις και παρεξηγήσεις, αλλά και ελλιπείς προσπάθειες για την ανάδειξη και αξιοποίησή του είναι τα Νεώρια, που είναι ένα μνημείο όντως μοναδικό, λόγω της μορφής του, αλλά και λόγω της έκτασης διατήρησης», υπογράμμισε ο κ. Ανδριανάκης.
Ο ίδιος τόνισε ότι «η Εφορεία αυτή τη στιγμή προχωρά την αρχιτεκτονική μελέτη αποκατάστασης του κελύφους των Νεωρίων που αναμένεται να είναι έτοιμη σ' ένα τρίμηνο, ώστε να μπορεί το έργο να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Ξέρω, ακόμη, αν και δεν έχουμε επίσημη πληροφόρηση ακόμη, ότι υπάρχει κατ' αρχήν διαθέσιμο ένα ποσό ύψους 1 εκατ. ευρώ για μια αρχική επέμβαση στα Νεώρια. Ήδη έχουμε κάνει συζήτηση με τον Δήμο για τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης για μία πρώτη επέμβαση στα Νεώρια, προκειμένου να αρθεί η επικινδυνότητα. Το ποσό, ύψους 400.000 ευρώ, θα διαθέσει ο Δήμος Χανίων από το πρόγραμμα "Θησέας"».
«Από 'κει και πέρα», πρόσθεσε, «χρειάζεται οπωσδήποτε μεγαλύτερη προσπάθεια για να προχωρήσει και η αποκατάσταση συνολικά του μνημείου και να καταστεί δυνατή η χρήση. Εκεί μπαίνουν τα θέματα των χρήσεων, οι οποίες είναι δεσμευτικές. Δεν μπορεί να κάνει κανείς ό,τι θέλει στα Νεώρια. Δεν μπορεί ένα τέτοιο μνημείο να το διαχειρίζεσαι όπως πολλές φορές στο παρελθόν, με πρόχειρο τρόπο», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ανδριανάκης, τονίζοντας ότι το συγκεκριμένο σημαντικό μνημείο «θα πρέπει να είναι επισκέψιμο όταν δεν χρησιμοποιείται για δραστηριότητες υψηλού επιπέδου».
Ο κ. Ανδριανάκης γνωστοποίησε, ακόμη, ότι η 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έχει προχωρήσει, παράλληλα, και σε άλλη μία σημαντική ενέργεια για την ανάδειξη του μνημείου, με τη συμμετοχή της στο νεοσυσταθέν Δίκτυο Νεωρίων της Μεσογείου, στο οποίο συμμετέχουν η Βαρκελώνη, η Πίζα, η Βενετία, η Κέρκυρα, τα Χανιά, το Ηράκλειο και άλλες πόλεις.

Παλιό δημαρχείο

Στο παλιό δημαρχείο, που ήταν ετοιμόρροπο και επικίνδυνο, έχει γίνει πλήρης άρση της ετοιμορροπίας, σημείωσε ο κ. Ανδριανάκης. Και πρόσθεσε: «Υπάρχει μια συζήτηση με τον Δήμο Χανίων να προχωρήσουμε σε δεύτερη φάση επεμβάσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος "Θησέας" για την πλήρη αποκατάστασή του». Ερωτηθείς για τη χρήση του μνημείου, ο κ. Ανδριανάκης απάντησε ότι «τη χρήση θα την προτείνει ο Δήμος, αλλά θα πρέπει να είναι συμβατή με το μνημείο. Είναι ένα από τα ωραιότερα κτήρια που έχουμε στα Χανιά. Μπορεί να λύσει και καθημερινά προβλήματα, δεν νομίζω όμως ότι έχουμε ανάγκη ένα μνημείο για να λύσουμε και καθημερινά προβλήματα».

Φρούριο Φιρκά

Για το φρούριο Φιρκά, ο κ. Ανδριανάκης είπε ότι «έχουμε ολοκληρώσει τις εργασίες, μένουν κάποιες λεπτομέρειες με τα ηλεκτρολογικά, ώστε ο Φιρκάς και επισκέψιμο μνημείο να είναι και να γίνονται εκδηλώσεις από την πλευρά του υπουργείου Πολιτισμού».

Αναδημοσίευση από τα «Χανιώτικα νέα».