ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ - 20/5/2010

Ξεπεσμένη αρχόντισσα

Μου αρέσει να περπατώ. Ειδικά στην πόλη των Χανίων. Απογευματινές ώρες, κυρίως. Σούρουπο. Όταν ο ήλιος βυθίζεται και ο ορίζοντας προσφέρει πανδαισία χρωμάτων και αισθήσεων. Περπατώ, λοιπόν, συχνά. Και αντικρύζω εικόνες συγκλονιστικής ομορφιάς, αλλά και εικόνες εγκατάλειψης και κακομοιριάς. Η μία, πολλές φορές, διαδέχεται την άλλη. Ανάμικτα τα συναισθήματα.

Προσπαθώ, ορισμένες φορές, να μπω στη θέση ενός επισκέπτη. Ενός ανθρώπου, δηλαδή, που έρχεται για λίγες ημέρες στα Χανιά, προκειμένου να ηρεμήσει, να χαλαρώσει, να περάσει τις διακοπές του. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι, φεύγοντας, η εικόνα που έχει διαμορφώσει για την πόλη μας είναι θετική, παρά τα όποια αρνητικά ενδεχομένως έχει επισημάνει κατά την ολιγοήμερη παραμονή του.

Δεν μου αρκεί αυτό, όμως. Γιατί εγώ, όπως και χιλιάδες άλλοι πολίτες, μένουμε εδώ όλο τον χρόνο. Και, πλέον, όσο και αν απολαμβάνεις μία βόλτα στο παλιό λιμάνι, όσο και αν θαυμάζεις τις ομορφιές του τόπου σου, δεν μπορείς παρά, από ένα σημείο και μετά, να στέκεσαι στις ασχήμιες, στα διαχρονικά κακώς κείμενα, στις χρόνιες υστερήσεις, που -συν τοις άλλοις- δεν επιτρέπουν σε τούτη την πόλη να «απογειωθεί», αναπτυξιακά, οικονομικά, πολιτισμικά, αν και διαθέτει τη «μαγιά» για να το επιτύχει, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό.

Δεν μου αρκεί, πλέον, το παλιό λιμάνι και η παλιά πόλη, στη σημερινή τους μορφή, παρά τα όποια, κατά καιρούς, μικρά θετικά βήματα. Και το λέω με πλήρη επίγνωση, αναγνωρίζοντας, μάλιστα, ότι ένας απογευματινός περίπατος στο παλιό λιμάνι αποτελεί, κάποιες φορές, προσωπική -για τον καθένα- «ψυχοθεραπεία». Ένα μικρό ταξίδι αναζωογόνησης. Ένα σύντομο, αλλά σημαντικό ταξίδι για να ξαναβρείς τον εαυτό σου, που «χάνεις», εξαιτίας της ρουτίνας, της ολοένα αυξανόμενης πίεσης, του άγχους της καθημερινότητας.

Δεν μου αρκεί, γιατί την ίδια ώρα που -και το αναφέρω ως παράδειγμα- το εσωτερικό του φρουρίου Φιρκά έχει αποκατασταθεί και αναδειχθεί με εντυπωσιακό τρόπο, το κτήριο του Ναυτικού Μουσείου Κρήτης και τα εξωτερικά τείχη του φρουρίου είναι σε κακή κατάσταση. Γιατί τα Νεώρια, ένα εκπληκτικό μνημείο, χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα ως... αποθήκες (ένα τμήμα τους), γεγονός που, αν μη τι άλλο, δυσφημεί την πόλη! Γιατί το παλιό τελωνείο «περιμένει» την... αξιοποίησή του. Γιατί το, σχεδόν υπό κατάρρευση, κτήριο του παλιού Λιμενικού Περιπτέρου παραμένει στη θέση του, δίπλα στο Γυαλί Τζαμισί, που επίσης χρειάζεται το κατιτίς του. Πολλά τα «γιατί», οι ενστάσεις, οι ασχήμιες και όσον αφορά στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να τα αναφέρω. Λίγα να λέμε, πολλά να καταλαβαίνουμε.

Δεν μου αρκεί, πλέον, ως πολίτη ούτε η εικόνα που παρουσιάζει η πόλη στο σύνολό της. Δεν μηδενίζω το όποιο έργο έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ή τα προηγούμενα. Οφείλω, δε, να ομολογήσω ότι οι αναπλάσεις που έγιναν σε συγκεκριμένες περιοχές ήταν πραγματικά εντυπωσιακές. Δεν ήταν τα μόνα έργα. Έγιναν αρκετά. Ουδένα, όμως, προσέφερε αυτό που λείπει από την πόλη. Το όραμα για την επόμενη μέρα. Τις αλλαγές εκείνες, δηλαδή, που θα μετατρέψουν τα Χανιά ξανά σε πόλη - «τόπο να δεις»! Όχι μόνο για τους επισκέπτες, αλλά και για τους ντόπιους. Για όλους.

Αναρωτιέμαι:

• Πόσα χρόνια ακούμε για την αποκατάσταση και την ανάδειξη της Δημοτικής Αγοράς των Χανίων, που σε τρία χρόνια συμπληρώνει εκατό χρόνια λειτουργίας;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την ανάδειξη -μίας εκπληκτικής ομορφιάς περιοχής- των Ταμπακαριών;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος, που, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο, αποτελεί «βραχνά» για την πόλη;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την εφαρμογή της μελέτης Ρωμανού - Καλλιγά στην πόλη πόλη;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την αξιοποίηση του κτηρίου του παλιού Νοσοκομείου;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την αποκατάσταση του εθνικού σταδίου Χανίων, που, ακόμη και σήμερα, μας θυμίζει την εποχή της... Έλενας Βενιζέλου;
• Πόσα χρόνια θα πρέπει να περάσουν, ακόμη, για να ολοκληρωθεί το γενικό πολεοδομικό σχέδιο των Χανίων και των περιαστικών Δήμων, που πλέον εκπονείται, μετά από καθυστερήσεις και παλινωδίες;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την αξιοποίηση των χώρων του παλιού Ψυχιατρείου;
• Πόσα χρόνια ακόμη θα παραμένει εγκαταλελειμμένο το παλιό κτήριο του ΙΚΑ, στη συμβολή των οδών Σολωμού και Νεάρχου, με δικαιολογία ότι ανήκει στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η διοίκησή του δεν το παραχωρεί;
• Πόσα χρόνια θα περιμένουμε για την αξιοποίηση του χώρου όπου βρίσκεται σήμερα το στρατόπεδο Μαρκοπούλου;
• Πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν και πόσα χρόνια ακόμη θα ακούμε ότι... κάποια στιγμή θα λειτουργήσει το νέο κλειστό κολυμβητήριο στο Ακρωτήρι και ότι... κάποια στιγμή θα ολοκληρωθεί το νέο ποδηλατοδρόμιο στα Καθιανά;
• Πόσα χρόνια ακούμε για τη δημιουργία του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου; Και πόσα χρόνια ακόμη σημαντικά ευρήματα θα παραμένουν κλεισμένα σε αποθήκες;
• Πόσα χρόνια ακούμε για την ανάγκη δημιουργίας Λαογραφικού Μουσείου;
• Πόσα χρόνια η... Ιστορία της Κρήτης θα βρίσκεται καταχωνιασμένη σ’ ένα εντελώς ακατάλληλο κτήριο, όπου στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης;
• Πόσα χρόνια θα πρέπει να περάσουν ακόμη για να αξιοποιηθεί η περιουσία του Πολυτεχνείου Κρήτης;
­• Πόσα χρόνια ακούμε για την ανάγκη δημιουργίας ενός διαδημοτικού καταφυγίου ζώων;

Πολλά τα αναπάντητα ερώτημα. Υπερβολικά πολλά. Και για όλα αυτά τα ανοιχτά μέτωπα ο πρώτος και κύριος υπαίτιος είμαστε εμείς. Εμείς φταίμε. Εμείς επιτρέψαμε, διαχρονικά, να διαμορφωθεί η σημερινή κατάσταση. Εμείς. Ούτε οι... κακές κυβερνήσεις (που, ναι, φέρει καθεμιά τις ευθύνες της), ούτε οι... κακοί Ηρακλειώτες και ο... φαταουλισμός τους! Εμείς. Η δική μας ανεπάρκεια. Η δική μας συμπεριφορά. Η δική μας παρουσία ή απουσία.

Κλείνοντας τούτο το σημειώμα, οφείλω να ομολογήσω ότι πρόσφατα διερωτήθηκα τούτο: ποιος να μου το ’λεγε, πριν από μερικά χρόνια, ότι κάποια μέρα θα απολάμβανα περισσότερο μια βόλτα σε τμήματα της πόλης του Ηρακλείου (μια πόλη που μέχρι πρόσφατα δεν... βλεπόταν), απ’ ό,τι στο κέντρο της πόλης των Χανίων, που θυμίζει όλο και περισσότερο, όσο περνά ο χρόνος, ξεπεσμένη αρχόντισσα!

Σημείωση: Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις αποτέλεσε μια παρατήρηση και ένα σχόλιο της επτάχρονης κόρης μου, κατά τη διάρκεια πρόσφατου περιπάτου στο παλιό λιμάνι των Χανίων. Περνούσαμε από τα Νεώρια, απογευματινή ώρα. Εκατοντάδες χελιδόνια πετούσαν πάνω από τα κεφάλια μας. Κάποια από αυτά χώνονταν σε τρύπες που υπάρχουν στα κτήρια των Νεωρίων. Προφανώς έφτιαχναν τις φωλιές τους. Οπότε η κόρη μου, που το παρατήρησε, μου είπε:
- Καλέ μπαμπά, εδώ δεν μου είχες πει ότι παλιά οι άνθρωποι έβαζαν καράβια για να τα φτιάξουν;
- Ναι, της απάντησα.
- Και τώρα -πρόσθεσε- τα έχουνε οι άνθρωποι, αυτά τα μεγάλα άσχημα κτήρια, μόνο για να φτιάχνουν τις φωλιές τους τα χελιδόνια;»